در این مقاله قصد داریم به همه ی سوال ها در مورد کور رنگی ، تست کور رنگی و شرح علائم کور رنگی پاسخ دهیم. با ما همراه باشید.
شبکیه چشم ما مانند حسگر نور عمل می کند. انواع مختلفی از سلول های حساس به نور در شبکیه چشم وجود دارد. این گیرنده های نوری که به نام سلول های استوانه ای شکل و سلول های مخروطی شکل شناخته می شوند، هر کدام مجموعه خاصی از قابلیت ها را دارند. سلول های استوانه ای شکل ، که تعدادشان بیشتر است، فقط قادر به تشخیص نور و تاریکی هستند. این گروه از سلول ها همچنین به نور حساس بوده و در نور کم نیز فعالیت می کنند و به همین خاطر در دید شبانه نقش دارند. از سوی دیگر، سلول های مخروطی شکل ، سلول هایی هستند که به ما توانایی درک رنگ ها را می دهند. اگر دید رنگ شما نرمال باشد، می توانید چندین سایه مختلف را که هنگام تعامل سه رنگ اصلی (قرمز، آبی و سبز) به وجود می آیند، درک کنید.
کوررنگی گاهی اوقات به عنوان سندروم کمبود دید رنگی نیز شناخته می شود. در واقع آنهایی که کور رنگ هستند فی نفسه «کور» نیستند. بلکه آنها کمتر از دیگران قادر به تشخیص و تمایز بین رنگ های خاص می باشند. این ممکن است به این دلیل اتفاق بیفتد که آنها کاملاً فاقد برخی از سلول های مخروطی شکل مورد نیاز برای درک رنگها هستند، یا به این دلیل که این نوع سلول ها ناکارآمد هستند یا از راههای دیگری آسیب دیدهاند. این بدان معناست که اکثر افراد کوررنگ کاملاً قادر به دیدن هستند و همچنین رنگ های متنوعی را می بینند. تفاوت این است که دامنه درک رنگ آنها در مقایسه با دیگران محدود است.
بنابراین، برخلاف تصور رایج، یک فرد کور رنگ لزوماً جهان را سیاه و سفید و با مقیاس طیف خاکستری درک نمی کند. اگرچه این نوع دید نیز ممکن است وجود داشته باشد، اما نسبتاً نادر است. اغلب، وقتی از کوررنگی صحبت می کنیم، از نوع نقص دید رنگی قرمز-سبز صحبت می کنیم که در آن فرد قادر به تشخیص سایه های قرمز و سبز از رنگ های دیگر نیست. یک شکل کمتر رایج آن نیز نقص دید رنگی آبی-زرد (نقصهای تریتان) است.
شایان ذکر است در زندگی روزمره، کوررنگی هیچ مشکل خاصی ایجاد نمی کند. کسانی که کور رنگ هستند معمولاً با این کمبود به شکل یک صفت کدگذاری شده ژنتیکی متولد می شوند. از این رو، مادام العمر باقی می ماند و نمی توان آن را “درمان” کرد. گاهی اوقات نیز این یک وضعیت اکتسابی است.
کوررنگی را می توان به صورت مادرزادی یا اکتسابی توصیف کرد. کوررنگی مادرزادی از بدو تولد وجود دارد و ارثی است. کوررنگی اکتسابی هم می تواند در نتیجه اختلالاتی که بر چشم یا مغز تأثیر می گذارد رخ دهد. گاهی اوقات نیز توسط داروهای خاصی ایجاد می شود.
هنگام بررسی کور رنگی باید به تفاوت های اندک بین هر دو نوع توجه کرد. مثلا هنگامی که این بیماری مادرزادی باشد، در طول زندگی باقی می ماند و از نظر شدت نوسانی ندارد. این بیماری هر دو چشم را نیز درگیر می کند و احتمال بروز آن در مردان بیشتر از زنان است. از سوی دیگر، در صورت اکتسابی بودن این بیماری، ممکن است در هر مقطعی از زندگی فرد اتفاق بیفتد و به یک اندازه احتمال دارد که زنان و مردان را تحت تأثیر قرار دهد. ممکن است در یک چشم به تنهایی یا هر دو ایجاد شود و شدت بیماری ممکن است با مرور زمان متفاوت گردد.
چندین ژن مرتبط با بینایی رنگ در کروموزوم X که یک کروموزوم جنسی است، قرار دارد. کوررنگی نیز یک صفت وابسته به X است. این بدان معناست که برای اینکه یک مرد کوررنگ شود، باید یک نسخه معیوب از کروموزوم X را از مادرش دریافت کند. اما برای اینکه یک زن کوررنگ به دنیا بیاید، (که بسیار کمتر اتفاق می افتد)، باید کروموزوم X معیوب را از هر دو والدین به ارث ببرد.
اگر فردی با کوررنگی به دنیا بیاید، این وضعیت معمولا در دوران کودکی آشکار خواهد شد. زیرا کودک برای اینکه بتواند رنگ های خاصی را تشخیص دهد مشکل دارد و این مشکل احتمالا توسط معلمان، والدین یا دوستان او تشخیص داده می شود. به عنوان مثال، هنگامی که از آنها خواسته می شود نقاشی ها را رنگ آمیزی کنند، ممکن است از رنگ های اشتباه برای نمایش یک شی خاص استفاده کنند.
با این حال، خود فرد ممکن است متوجه نباشد که دامنه درک رنگ او کمتر از دیگران است. اما اگر این بیماری اکتسابی باشد، خود بیمار متوجه می شود که درک رنگ او در مقایسه با توانایی های قبلی محدود شده است.
علاوه بر طبقه بندی سندروم کمبود دید رنگی به صورت مادرزادی یا اکتسابی، بسته به اینکه فرد در درک کدام رنگ ها مشکل دارد، نیز می توان اشکال مختلفی برای کور رنگی در نظر گرفت. به طور کلی سه شکل از کمبود مادرزادی بینایی رنگ وجود دارد که عبارتند از:
تک رنگی: در این شکل از کور رنگی فرد فقط می تواند سفید، سیاه و سایه های خاکستری را درک کند. از این رو، هر چیزی که می بیند در مقیاس طیف خاکستری برای او ظاهر می شود. سه نوع سلول مخروطی شکل در شبکیه وجود دارد. هنگامی که دو یا هر سه مورد از بین رفته باشند، گفته می شود که فرد دارای دید تک رنگ است.
دو رنگی: در این حالت از هر سه نوع سلول های مخروطی شکل یکی وجود ندارد. این می تواند چند شکل مختلف داشته باشد. اینها پروتانوپیا، دوترانوپیا و تریتانوپیا هستند. دو مورد اول در الگوی X-link به ارث برده می شوند در حالی که سومی را می توان اکتسابی به دست آورد.
سه رنگی غیرعادی: در این شکل از کور رنگی، توانایی یک نوع از سلول های مخروطی شکل برای درک رنگ های خاص ضعیف می شود، اما به طور کامل از بین نمی رود. این نوع کوررنگی ارثی است و به سه زیر گروه تقسیم می شود که عبارتند از: پروتانومالی، دوترانومالی و تریتانومالی.
تشخیص کوررنگی شامل انجام تست های بصری خاصی مانند آزمون ایشیهارا است. ایشیهارا در اصل نام یک چشم پزشک ژاپنی بود که روشی را برای تست کور رنگی ابداع کرد. اینها شامل خوشههایی از نقاط با اندازههای مختلف هستند که تعدادی را در نقاطی از ترکیب خاصی از رنگها پنهان میکنند. افرادی که بینایی طبیعی دارند می توانند این اعداد را تشخیص دهند و آنها را شناسایی کنند. برای انجام تست کور رنگی می توانید به یکی از مراکز اپتومتری در تهران و شهرهای دیگر مراجعه نمایید.
اسلایدهای مختلفی برای آزمایش اشکال مختلف کوررنگی طراحی شده است و افراد مبتلا به اشکال خاص کوررنگی یا به طور کامل عدد را نمی بینند و یا عدد متفاوتی را شناسایی می کنند. داشتن سابقه خانوادگی به تشخیص مادرزادی بودن این بیماری کمک می کند. همچنین در صورتی که فرد دارای سابقه پزشکی اختلالات شبکیه، ضربه مغزی یا سایر عوامل خطر شناخته شده باشد نیز ممکن است به کور رنگی دچار شود.
در حال حاضر، هیچ درمانی برای کوررنگی وجود ندارد، اگرچه محققان در حال کار بر روی برخی روشهای ممکن برای انجام این کار هستند. شدت کوررنگی از فردی به فرد دیگر متفاوت است. برای برخی، این وضعیت هیچ مشکلی در زندگی روزمره آنها ایجاد نمی کند و حتی یاد می گیرند که چگونه با آن کنار بیایند. اما برخی دیگر، به ویژه آنهایی که به دنبال یک بیماری یا تصادف، دید رنگی سالم خود را از دست می دهند، ممکن است برای مقابله با آن دچار مشکل شوند.
تست کور رنگی یک ابزار تشخیصی است که برای ارزیابی قابلیت دید رنگی افراد استفاده میشود. علائم کور رنگی شامل مشکل در تمییز بین رنگهای خاص، اشتباه در تطابق رنگها، یا عدم تشخیص برخی از رنگهاست. این اختلال میتواند از نوعهای مختلفی باشد، از جمله کوری کامل یا جزئی به رنگهای خاص. تست کور رنگی ابزاری مهم برای شناسایی این اختلالات بوده و میتواند در حوزههایی مانند حرفههای هنری یا صنایع مهم باشد.