آیا گل مژه واگیر دار است؟ بررسی علمی و راه های پیشگیری
در میان مشکلات چشمی، یکی از عارضه هایی که برای خیلی از افراد پیش میآید، گل مژه است. این التهاب کوچک در لبه پلک ممکن است ناگهانی ظاهر شود و باعث قرمزی، درد و تورم شود. بسیاری از افراد وقتی با گل مژه مواجه میشوند، اولین سؤالی که به ذهنشان میرسد این است که: آیا گل مژه واگیر دار است؟ آیا تماس با فرد مبتلا یا استفاده از وسایل شخصی او ممکن است باعث انتقال بیماری شود؟
در این مقاله به زبان ساده توضیح میدهیم که گل مژه دقیقاً چیست، چطور ایجاد میشود، آیا واگیردار است یا نه، و چگونه میتوان از بروز و انتقال آن پیشگیری کرد.
گل مژه چیست و چرا ایجاد میشود؟
گل مژه در واقع نوعی عفونت سطحی در غدد چربی پلک است. در لبه پلکها، غدد کوچکی وجود دارند که چربی تولید میکنند تا سطح چشم نرم و مرطوب بماند. وقتی این غدد بسته یا آلوده شوند، باکتری ها (به ویژه باکتری استافیلوکوک اورئوس) در آن قسمت رشد میکنند و باعث التهاب و تورم میشوند.
گل مژه معمولاً به صورت برآمدگی قرمز و دردناک در لبه پلک دیده میشود و ممکن است شبیه یک جوش کوچک به نظر برسد. گاهی در کنار درد و تورم، ترشح چرکی هم از آن خارج میشود.
گل مژه میتواند داخلی (در داخل پلک) یا خارجی (در کنار مژهها) باشد. نوع داخلی معمولاً دردناک تر است و دیرتر بهبود پیدا میکند.
گل مژه
آیا گل مژه واگیردار است؟
این سؤال یکی از متداول ترین نگرانی ها درباره این عارضه است. پاسخ کوتاه این است:
خودِ گل مژه معمولاً واگیردار نیست، اما باکتری عامل آن میتواند منتقل شود. به زبان ساده تر، تماس مستقیم با چشم فردی که گل مژه دارد باعث انتقال بیماری نمیشود، اما اگر دست یا وسایل آلوده به ترشحات عفونی او (مثل حوله یا روبالشی) با چشم شخص سالم تماس پیدا کند، احتمال انتقال باکتری وجود دارد.
در واقع، چنین مواردی میتواند یکی از علت های ورم پلک چشم در افراد سالم باشد، به ویژه زمانی که سیستم ایمنی بدن ضعیف است یا فرد عادت دارد چشمهایش را با دست لمس کند.
بنابراین، میتوان گفت گل مژه بهصورت غیرمستقیم قابل انتقال است. به همین دلیل رعایت بهداشت فردی، به خصوص در خانواده یا محیط های مشترک، نقش مهمی در پیشگیری از انتقال باکتری و بروز علت ورم پلک چشم دارد.
راه های احتمالی انتقال گل مژه
برای اینکه درک بهتری از نحوه انتقال این عارضه داشته باشیم، بهتر است با رفتارهایی که ممکن است باعث گسترش باکتری شوند آشنا شویم:
- تماس دست آلوده با چشم – مالیدن چشم با دستان نشسته، یکی از رایجترین دلایل بروز گل مژه است.
- استفاده از وسایل مشترک – حوله، روبالشی، دستمال یا حتی لوازم آرایشی چشم اگر بین چند نفر استفاده شوند، میتوانند باکتری را منتقل کنند.
- فشار دادن یا ترکاندن گل مژه – انجام این کار ممکن است باعث پخش شدن باکتری ها در اطراف پلک یا حتی چشم دیگر شود.
- رعایت نکردن بهداشت در محیط کار یا خانه – تماس مداوم با آلودگی ها، گرد و غبار یا مواد شیمیایی میتواند احتمال عفونت را افزایش دهد.
چگونه از گل مژه پیشگیری کنیم؟
پیشگیری همیشه بهتر از درمان است. با رعایت چند نکته ساده میتوانید تا حد زیادی از بروز یا تکرار گل مژه جلوگیری کنید:
- همیشه قبل از لمس چشم ها یا صورت، دست هایتان را بشویید.
- آرایش چشم را قبل از خواب کاملاً پاک کنید تا چربی و باقیمانده مواد آرایشی منافذ غدد را نبندد.
- از لوازم آرایشی شخصی خود استفاده کنید و هر چند ماه یک بار برسها و اپلیکاتورهای آرایش چشم را بشویید.
- از استفاده مشترک حوله، دستمال یا روبالشی خودداری کنید.
- روبالشی خود را مرتب تعویض و بشویید تا باکتری ها روی پارچه باقی نمانند.
- در صورت داشتن پوست چرب یا سابقه گل مژه مکرر، چشم ها و پلکها را روزی یکبار با شامپو بچه رقیق شده یا محلول شستوشوی پلک تمیز کنید.
درمان گل مژه در خانه
در بیشتر موارد، گل مژه بدون نیاز به داروهای خاص در مدت چند روز تا یک هفته خود به خود بهبود پیدا میکند. اما با چند روش خانگی میتوانید روند درمان را سریع تر کنید:
-
کمپرس گرم:
یک پارچه تمیز را در آب گرم (نه داغ) خیس کنید، بچلانید و به مدت ۱۰ دقیقه روی پلک بگذارید. این کار را روزی چند بار تکرار کنید تا چربی درون غده باز شود و چرک بهصورت طبیعی تخلیه شود. -
بهداشت پلک:
پلک خود را با آب گرم و شوینده ملایم یا محلول مخصوص تمیز کنید تا آلودگی و چربیهای اضافی از بین بروند. -
خودداری از فشار دادن گل مژه:
هیچوقت سعی نکنید گل مژه را بترکانید؛ این کار ممکن است باعث گسترش عفونت به بخشهای دیگر چشم شود. -
عدم استفاده از آرایش و لنز:
تا زمان بهبودی کامل، از آرایش چشم یا استفاده از لنز تماسی پرهیز کنید تا آلودگی بیشتر نشود.
درمان پزشکی گل مژه
اگر گل مژه بعد از چند روز بهبود پیدا نکرد، یا درد و تورم آن زیاد شد، باید به پزشک مراجعه کنید. پزشک ممکن است یکی از روش های زیر را پیشنهاد دهد:
- پماد یا قطره آنتی بیوتیک: برای جلوگیری از گسترش عفونت
- داروهای ضد التهاب یا مسکن: برای کاهش درد و التهاب
- تخلیه گل مژه: در موارد مزمن یا بزرگ، پزشک ممکن است با برش کوچک، عفونت را تخلیه کند.
در افرادی که مکرراً دچار گل مژه میشوند، احتمال دارد مشکلی مانند بلفاریت (التهاب مزمن پلک) یا اختلال در ترشح غدد چربی وجود داشته باشد که باید به صورت تخصصی درمان شود.
گل مژه در کودکان
کودکان به دلیل تماس مداوم دست با چشم، بیشتر در معرض بروز گل مژه قرار دارند. والدین باید به کودکان یاد بدهند که چشم های خود را لمس نکنند و همیشه دست هایشان را تمیز نگه دارند.
اگر کودک شما گل مژه گرفته است، از کمپرس گرم استفاده کنید و هرگز سعی نکنید آن را فشار دهید. در صورت بزرگ شدن یا عود مکرر، مراجعه به چشمپزشک ضروری است.
آیا گل مژه خطرناک است؟
در اغلب موارد، گل مژه عارضه ای بی خطر و موقتی است. اما اگر درمان نشود یا به طور مکرر عود کند، ممکن است به کیست چربی پلک (شالازیون) تبدیل شود. همچنین، اگر تورم به قسمت های دیگر چشم یا صورت گسترش یابد، نیاز به درمان دارویی فوری دارد.
خطرناک بودن گل مژه
جمع بندی
در پاسخ به سؤال آیا گل مژه واگیردار است؟ باید گفت:
خیر، به صورت مستقیم واگیردار نیست، اما باکتری عامل آن میتواند از طریق وسایل آلوده یا تماس غیرمستقیم منتقل شود. رعایت بهداشت فردی، شستوشوی مرتب دست ها و پرهیز از استفاده مشترک از وسایل شخصی، بهترین راه پیشگیری از این عارضه است.
گل مژه معمولاً خود به خود بهبود پیدا میکند، اما اگر ماندگار شد یا تکرار شد، حتماً به چشم پزشک مراجعه کنید تا از بروز عفونت های جدی تر جلوگیری شود.
سوالات متداول درباره گل مژه
آیا گل مژه از یک چشم به چشم دیگر منتقل میشود؟
بله، اگر با دستان آلوده چشم دیگر را لمس کنید، ممکن است باکتری به پلک سالم منتقل شود.
چند روز طول میکشد تا گل مژه خوب شود؟
معمولاً بین ۵ تا ۷ روز طول میکشد، ولی در برخی موارد تا دو هفته زمان میبرد.
آیا میتوان هنگام داشتن گل مژه آرایش کرد؟
خیر، چون باعث تحریک بیشتر و انتقال آلودگی میشود.
آیا گل مژه در اثر ضعف بینایی ایجاد میشود؟
خیر، گل مژه ارتباطی با ضعف بینایی ندارد و فقط به دلیل عفونت غدد چربی پلک ایجاد میشود.