همه آنچه باید در خصوص توانبخشی بینایی بدانید

همانطور که فیزیوتراپی عملکرد حرکتی اشخاص را پس از سکته مغزی یا آسیب های دیگر بازیابی می کند؛ خدمات توانبخشی بینایی نیز به افراد نابینا یا کم بینا کمک می کند تا به زندگی مستقل خود ادامه دهند و کیفیت زندگی شان را حفظ کنند. برخی از متخصصان بینایی سنجی در تهران و شهرهای دیگر در حوزه توانبخشی بینایی تخصص دارند. آنها بیماران مبتلا به اختلالات بینایی را بررسی و توانبخشی می کنند.

توانبخشی بینایی عملکرد بینایی را به حداکثر می رساند، بنابراین بیمار می تواند به اهداف بصری خود دست یابد و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشد. برنامه توانبخشی فردی بیمار ممکن است شامل استفاده از عینک‌های طبی یا لنزهای تماسی، دستگاه‌های بزرگ‌نمایی نوری و الکترونیکی، فناوری های کمکی، کنترل تابش نور با فیلترهای درمانی، افزایش کنتراست، بهبود میدان بینایی، گزینه‌های غیر نوری و ارجاع برای خدمات اضافی به سایر متخصصان باشد.

منظور از خدمات اضافی ارجاع به مربیان افراد کم بینا، متخصصان فناوری های کمکی، روانشناسان، مددکاران اجتماعی، درمانگر توانبخشی بینایی معتبر، متخصصان جهت یابی و تحرک، مشاوران توانبخشی حرفه ای و گروه های حمایتی هستند.  توانبخشی بینایی اغلب طی چندین بار مراجعه به کلینیک انجام می شود. در ادامه در مورد فرآیند توانبخشی بینایی بیشتر توضیح خواهیم داد. اما نخست به بررسی انواع مشکلات رایج کم بینایی می پردازیم.

اگر به خدمات درمان کم بینایی در تهران احتیاج دارید همین امروز با مرکز اپتومتری آیت اللهی یکی از مجهزترین مراکز اپتومتری در تهران تماس بگیرید.

بررسی انواع مشکلات رایج کم بینایی

• از دست دادن بینایی مرکزی

از دست دادن دید مرکزی باعث ایجاد تاری یا نقطه کور می شود، اما دید جانبی (محیطی) فرد باقی می ماند. این کار خواندن، تشخیص چهره ها و تشخیص بیشتر جزئیات در فاصله را دشوار می کند. با این حال، دید جانبی معمولاً تحت تأثیر قرار نمی گیرد.

• از دست دادن دید محیطی (جانبی)

افرادی که بینایی محیطی خود را از دست می دهند نمی توانند چیزی را از یک طرف یا هر دو طرف یا هر چیزی که مستقیماً بالاتر و/یا زیر سطح چشم قرار دارد تشخیص دهند. با این حال، دید مرکزی باقی می ماند و امکان دیدن مستقیم جلو، خواندن و دیدن چهره ها را فراهم می کند. به طور معمول، از دست دادن بینایی محیطی بر تحرک تأثیر می گذارد. اگر شدید باشد، می‌تواند سرعت خواندن را کاهش دهد زیرا فرد فقط چند کلمه را در یک زمان می‌بیند. گاهی اوقات از آن به عنوان “دید تونلی” یاد می شود.

• تاری دید

با تاری دید، دید نزدیک و دور از فوکوس خارج می شود. گاهی اوقات این مشکل حتی با عینک نیز رفع نمی شود.

• کاهش حساسیت کنتراست

افرادی که حساسیت کنتراست را از دست می دهند، کیفیت بینایی خود را از دست می دهند. آنها همیشه احساس می کنند که یک مه عمومی یا ابر مانند همه جا را گرفته است.

• حساسیت به نور تابش خیره کننده

این زمانی اتفاق می‌افتد که سطوح استاندارد نور بر سیستم بینایی فرد غلبه می‌کند و تصویری از بین رفته و یا تابش خیره کننده ایجاد می‌کند. افرادی که حساسیت شدید به نور دارند ممکن است از درد یا ناراحتی ناشی از سطوح نسبتاً طبیعی نور رنج ببرند.

• شب کوری

افراد مبتلا به شب کوری نمی توانند بیرون را در شب یا در مناطق داخلی با نور کم مانند سینماها یا رستوران ها ببینند.

چه زمانی باید فرآیند توانبخشی بینایی را شروع کنیم؟

اصطلاح توانبخشی بینایی به توانبخشی پزشکی که در جهت بهبود بینایی یا کم بینایی صورت می گیرد اشاره دارد. این فرآیند در واقع به بهبود کیفیت زندگی و استقلال افردی که عملکرد بینایی خود را در اثر بیماری یا آسیب از دست داده اند کمک می کند. شما باید به محض اینکه با محدودیت ها یا مشکلات از دست دادن بینایی و کم بینایی مواجه شدید، روند توانبخشی بینایی خود را شروع کنید.

تیم توانبخشی بینایی در مرکز اپتومتری آیت اللهی جنبه های مختلف از نحوه عملکرد چشمان شما را ارزیابی کرده و جلسات درمانی متناسب با آن را آغاز می کند. از میان تکنیک های توانبخشی بینایی موجود، اکثر آنها بر رویکردهای عصبی و فیزیکی متمرکز هستند. قطعا بین معاینه چشم و توانبخشی بینایی تفاوت هایی وجود دارد. تیم توانبخشی بینایی بر تشخیص یا درمان بیماری چشمی تمرکز نمی کند بلکه بیشتر به شما کمک می‌کند تا راه‌هایی را برای ادامه انجام وظایف خود با وجود از دست دادن بینایی پیدا کنید.

به این صورت که آنها بعد از ارزیابی آسیب بینایی، برای بهبود عملکرد بینایی بیماری دستگاه های کم بینایی مناسب را تجویز می کنند و همینطور نحوه کار با آنها را آموزش می دهند. اگر به خدمات و تجهیزات کم بینایی در تهران نیاز دارید همین امروز با ما تماس بگیرید. متخصصان بینایی سنجی در تهران و شهرهای دیگر باید بتوانند:

• علائم کم بینایی را شناسایی کنند.
• علائم سندرم بینایی پس از ضربه یا ضربه مغزی را شناسایی کنند.
• در صورتی که خودشان خدمات توانبخشی بینایی را ارائه نمی دهند، از مراکز توانبخشی بینایی در سطح شهر مطلع باشند.
• بیمار خود را هر چه زودتر به یک مرکز مجهز توانبخشی بینایی ارجاع دهند.

ارزیابی عملکرد و کارایی بصری

هنگامی که یک بیمار نیازمند به خدمات توانبخشی بینایی شناسایی و ارجاع داده شد، باید ارزیابی کارایی بینایی و عملکرد بیمار انجام شود. ارزیابی‌های جامع کارایی بینایی و عملکرد بصری، توانایی بیمار را برای عملکرد با دید باقی‌مانده‌شان مشخص می‌کند. این به بیمار، خانواده او و ارائه دهندگان خدمات توانبخشی کمک می کند تا محدودیت های موجود را درک کنند و اهداف واقعی را برای برنامه های درمانی خود تعیین نمایند.

خدمات نورو اپتومتری (neuro-optometry) چیست؟

خدمات نورو اپتومتری به افرادی ارائه می شود که مشکلات بینایی مرتبط با بیماری های عصبی، تروما، شرایط متابولیک یا مادرزادی دارند. هنگامی که سیستم بینایی از نظر عصبی مختل می شود، می تواند بر فعالیت های روزمره زندگی کودکان و بزرگسالان تأثیر منفی بگذارد. تمام بیمارانی که از بیماری های عصبی، تروما یا شرایط مشابه رنج می برند، باید برای دریافت خدمات جامع چشم پزشکی و نورو اپتومتری به مرکز اپتومتری در تهران و شهرهای دیگر ارجاع داده شوند. مهم ترین خدمات نورو اپتومتریک عبارتند از:

• ارزیابی جامع عملکرد حسی حرکتی، میدان بینایی، سازگاری و عملکرد چشمی
• ارزیابی های پردازش بصری
• معاینات سلامت چشم
• تست های ویژه، مانند خدمات الکترودیاگنوستیک
• هماهنگی مراقبتی با سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی و متخصصان توانبخشی مانند متخصصان کاردرمانی و گفتار درمانی

مراقبت های اولیه چشم و نوروپتومتری

اپتومتریست ها باید بتوانند بیمارانی را که نیاز به خدمات نورو اپتومتری دارند شناسایی کرده و ارجاع دهند و همچنین به آنها آموزش دهند که چگونه خدمات بینایی سنجی و کم بینایی می تواند برای توانبخشی آنها مفید باشد. آنها باید در مواردی که بیماران با سکته مغزی، آسیب مغزی، دوبینی، و مشکلات شناختی مراجعه می کنند، سؤالات خاص و مشخصی را در خصوص سوابق بیمار بپرسند. این سوابق شامل تاریخ شروع بیماری، آزمایشات انجام شده و نتایج آزمایش و همینطور اطلاعات مربوط به درمان فعلی و گذشته آنها است.

علاوه بر این در چنین شرایطی انجام برخی از آزمایش ها همچون آزمایش میدان های بینایی، آزمایش مردمک و ارزیابی فوندوس با مردمک گشاد شده ضروری است.

خدمات کم بینایی در تهران و شهرهای دیگر

خدمات کم‌بینایی به افرادی ارائه می‌شود که دارای حدت بینایی یا نقص میدان بینایی هستند که با عینک‌های معمولی، لنزهای تماسی یا جراحی قابل اصلاح نیست. به این افراد اغلب گفته می‌شود که «هیچ کار بیشتری برای بینایی شما نمی‌توان انجام داد» و آنها به دلیل از دست دادن استقلال و توانایی انجام فعالیت‌های روزانه، در معرض خطر ابتلا به افسردگی هستند.

با این حال، حتی چنین افرادی نیز می توانند سبک زندگی فعال و مستقلی داشته باشند. تمرین توانبخشی کم بینایی، اپتومتریست ها را قادر می سازد تا عملکرد، استقلال و سلامت کلی بیمار خود را به حداکثر برسانند. اپتومتریست باید به افرادی که بینایی خود را از دست داده اند در مورد ماهیت اصلی بیماری آنها و اینکه چرا عینک یا جراحی معمولی بینایی در بهبود آنها موثر نیست آموزش دهند. این درک به افراد مبتلا به کاهش بینایی کمک می کند تا به سمت جلو حرکت کنند و خدمات کم بینایی و استفاده از دستگاه های کم بینایی را بیشتر بپذیرند.

از آنجایی که کم بینایی جنبه های زیادی از کیفیت زندگی و استقلال بیماران را تحت تاثیر قرار می دهد، مشاغل مختلفی در درمان توانبخشی بینایی دخیل هستند. فرآیند توانبخشی بینایی که توسط این افراد ارائه می شود عبارتند از:

متخصصان کم بینایی ( اپتومتریست و چشم پزشک)

• آسیب بینایی بیمار را ارزیابی می کنند.
• برای بهبود عملکرد بینایی، دستگاه های کم بینایی را تجویز می کنند.
• یک برنامه درمانی ایجاد کرده و خدمات لازم را با تیم درمان توانبخشی بینایی هماهنگ می کنند.
• برای درمان بینایی و سلامت کلی بیماران، با پزشک مراقبت های اولیه، متخصصان مغز و اعصاب و سایر متخصصان مراقبت های بهداشتی همکاری دارند.
• خدمات کاردرمانی و فیزیوتراپی در مراکز توانبخشی سرپایی را ارائه می دهند.
• به بیماران خود مهارت های جدید، مانند استفاده از دستگاه های کم بینایی را آموزش می دهند.

متخصصان جهت یابی و تحرک

• به بیماران آموزش می دهند تا بهتر حرکت کنند.
• برای مشکلات مربوط به سازگاری اجتماعی راه حل پیدا می کنند.

    مشاوران توانبخشی حرفه ای

• به بیماران کمک می کنند تا بر موانع دسترسی، حفظ یا بازگشت به شغل یا سایر مشاغل مفید غلبه کنند.

    متخصصین شبکیه

• برخی مداخلات پزشکی یا جراحی های شبکیه را انجام می دهند.

درمانگران کم بینایی معتبر

• استفاده از وسایل کم بینایی و تجهیزات تطبیقی را آموزش می دهند.

دستگاه های کم بینایی

انواع گزینه های توانبخشی به افراد کم بینا کمک می کند تا به طور مستقل، کارآمد و ایمن زندگی و کار کنند. توانبخشی بینایی می تواند کیفیت زندگی را تا حد زیادی بهبود بخشد. اکثر افراد کم بینا می توانند از یک یا چند گزینه درمانی بهره مند شوند. اما متأسفانه، تنها حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد از افرادی که می توانند از این گزینه های درمانی بهره مند شوند، به مراکز اپتومتری مراجعه کرده اند. برخی از دستگاه های کم بینایی که بیشتر تجویز می شوند عبارتند از:

• ذره بین های نصب شده روی عینک
• تلسکوپ های دستی یا عینکی
• ذره بین دستی و ایستاده
• بزرگنمایی الکترونیکی (تصویری)
• تکنولوژی های کمکی (در گوشی‌های هوشمند و رایانه‌ها)

همچنین محصولات متعدد دیگری که می توانند به افراد مبتلا به اختلال بینایی کمک کنند عبارتند از: کتاب‌ها، مجلات و روزنامه‌هایی با فونت های بزرگ، کتاب های صوتی؛ ساعت مچی سخنگو؛ سوزن های خود نخ؛ و موارد دیگر.

به این ترتیب افراد کم بینا نیز می توانند تکنیک های مختلفی را بیاموزند تا به آنها در انجام فعالیت های روزانه با بینایی باقی مانده کمک کند. اگر شما یا اطرافیانتان نیز به خدمات کم بینایی در تهران نیاز دارید همین امروز با مرکز ما تماس بگیرید.

منبع: برگرفته از www.aoa.org