جابجایی مردمک چشم یا همان انقباض و انبساط مردمک چشم، یک واکنش طبیعی در برابر تغییرات نوری است. این واکنش به کنترل نوری بدن مربوط است و هدف آن حفظ نمای تصویری در رویا، بیداری و همچنین در برخورد با نور و شدت نور است. علت جابجایی مردمک چشم می تواند شامل تحریک شدید، استرس، استفاده از مواد مخدر، برخی از داروها و بیماری های مرتبط با چشم باشد. اگر جابجایی مردمک همراه با دیگر علائم نظیر درد، کاهش دید، قرمزی و سوزش چشم همراه باشد، بهتر است توسط پزشک متخصص چشم مورد بررسی قرار گیرد. با ما در این مطلب همراه باشید تا با اصلی ترین دلایل جابجایی مردمک چشم آشنا شوید.
جابجایی مردمک چشم، یا همان انقباض و ارتجاع مردمک، پدیدهای است که در اثر تحریکات نوری و با نتیجه گرفتن فعالیت نورونهای عصبی در مغز و نخاع ایجاد میشود. عوامل مختلفی ممکن است به عنوان علل جابجایی مردمک چشم مطرح شوند که در زیر به برخی از این عوامل پرداخته شده است:
نوری که به چشم وارد میشود، باعث تحریک نورونهای عصبی در مغز و نخاع میشود و با نتیجه گرفتن تنظیم جابجایی مردمک چشم است. عواملی مانند شدت نور، رنگ نور و مدت زمان تحریک نوری، میتوانند تاثیر مستقیم در جابجایی مردمک داشته باشند. شما عزیزان می توانید با مراجعه به مطلب علت ورم پلک چشم اطلاعات کاملی را در این باره کسب نمایید.
برخی عوامل درونی بدن مانند استرس، خستگی، تنش عضلانی، مصرف داروهای خاص و … میتوانند به عنوان علت جابجایی مردمک چشم مطرح شوند.
برخی از بیماریهای عینی مانند آب مروارید، آب سیاه، گلوکوم و … میتوانند به عنوان عوامل ایجاد کننده جابجایی مردمک چشم مطرح شوند.
بیماریهایی مانند پارکینسون، صرع، اختلالات عصبی خاص و … ممکن است با تحریک نورونهای عصبی، جابجایی مردمک چشم را تحریک کنند.
مصرف بعضی از مواد مخدر مانند آمفتامینها، ماریجوانا و … میتوانند به عنوان عوامل ایجاد کننده جابجایی مردمک
با توجه به اینکه جابجایی مردمک چشم میتواند نشانه بیماریهای مختلف باشد، تشخیص و درمان آن بستگی به علت اصلی آن دارد. در صورتی که جابجایی مردمک به دلیل یکی از بیماریهای عضلانی-اعصابی باشد، معمولاً نیاز به درمان مربوطه با داروهایی مانند آنتیدپرسانتها، ضداضطرابها و یا درمان فیزیوتراپی دارد. در بیماریهای چشمی مانند آب سیاه، کراتیت، التهاب سینهی چشم، آتروفی عصب بینایی و …، درمان بیماری اصلی و تسکین علایم جابجایی مردمک از جمله درد، سوزش و خارش چشمها، درمانهای موثر خواهد بود.
همچنین استفاده از روشهای تسکین دهندهی نور مثل عینک خاص و پوشش چشم با عینکهای آفتابی، میتواند کمک کننده باشد. در هر صورت، بهتر است برای تشخیص دقیق علت جابجایی مردمک چشم، با یک پزشک چشمپزشک مشورت کنید.
جابجایی مردمک چشم، که به علت واکنشهای عصبی در بدن ایجاد میشود، باعث میشود که مردمک چشم بطور ناخواسته با سرعت بالا باز و بسته شود. برخی از علایم این بیماری عبارتند از سرگیجه، بیحسی و خستگی چشم، تاری دید و در برخی موارد حتی تهوع.
درمان جابجایی مردمک چشم بستگی به علت آن دارد، در صورتی که علت بیماری با مصرف داروهایی که اثر آنها بر روی سیستم عصبی مرکزی است بهبود یابد، باید از داروهایی مانند کلونیدین و گاباپنتین استفاده کرد.
علاوه بر این، ماساژ وریدهای گردن و مصرف مکملهای غذایی مانند مگنزیم و ویتامینهای گروه ب، همچنین رعایت نظم خواب و مدیریت استرس، نیز بهبودی بیشتری در بیماران با جابجایی مردمک چشم به همراه دارد.
در برخی موارد شاید لازم باشد که بیمار دارای جابجایی مردمک چشم با پزشک چشم پزشکی مشورت کند، برخی از درمانهایی که ممکن است پزشک پیشنهاد دهد عبارتند از:
در کل، درمان جابجایی مردمک چشم به دلیل عوارض و مشکلات جانبی که ممکن است با داروها همراه باشد، بهتر است تنها تحت نظر پزشک تخصصی انجام شود.
جابجایی مردمک چشم در بسیاری از موارد به عنوان یک وضعیت طبیعی در نظر گرفته میشود و به خودی خود خطرناک نیست. با این حال، در برخی موارد میتواند علائم بیماری را نشان دهد. برای مثال، جابجایی مردمک در برخی موارد میتواند ناشی از بیماریهای مثل میگرن، اختلالات اضطرابی، عوامل محیطی، مصرف داروها و … باشد. در این موارد، این نوع جابجایی ممکن است باعث عوارض جانبی شود که باید به طور جدی مورد بررسی و درمان قرار گیرد.
با این حال، جابجایی مردمک چشم در موارد ناشی از عوامل طبیعی مثل تغییر دمای محیط، مصرف مشروبات الکلی و کافئین، یا خواب کافی، عموما خطری ندارد و معمولا درمان خاصی نیاز ندارد. با این حال، در صورت بروز هرگونه علائم غیرطبیعی همراه با جابجایی مردمک، بهتر است به پزشک خود مراجعه کرده و بررسی و درمان لازم را انجام دهید.
جابجایی مردمک چشم به دلیل برخی عوامل مانند نور، هورمونها، داروها، عوامل عصبی، بیماریهای مرتبط با چشم، تنش، اضطراب و خستگی چشمی رخ میدهد. برای اطمینان از سلامت چشم خود و بررسی عوارض جابجایی مردمک، بهتر است به یک پزشک چشم مراجعه کنید. همچنین، در صورت تجربهی هرگونه ناراحتی، تغییر در دید و یا جابجایی مردمک چشم، باید به یک پزشک متخصص چشم مراجعه کرد.