حمام رفتن و دوش گرفتن با لنز + خطرات آن
لنزهای تماسی به دلیل راحتی و زیبایی، امروزه به یکی از پرکاربردترین ابزارهای اصلاح بینایی تبدیل شده‌اند. میلیون ها نفر در سراسر جهان به صورت روزانه از این لنزها استفاده می‌کنند. اما در کنار مزایایی که لنزها دارند، برخی عادات اشتباه ممکن است به طور جدی سلامت چشم را تهدید کنند. یکی از رایج‌ترین این خطاها، حمام رفتن و دوش گرفتن با لنز است. اگرچه در نگاه اول ممکن است بی ضرر به نظر برسد، اما حقیقت آن است که این کار می‌تواند زمینه ساز عفونت های شدید و حتی آسیب های دائمی به قرنیه شود.
در این مقاله قصد داریم به بررسی دقیق این موضوع بپردازیم که چرا نباید با لنزهای تماسی دوش گرفت، چه بیماری های چشمی ممکن است از این طریق ایجاد شوند، علائم خطرناک ناشی از آن کدامند و چه راهکارهایی برای پیشگیری وجود دارد.
چرا باید دوش گرفتن با لنز های تماسی را انجام ندهیم؟
اگرچه بسیاری از افراد به اشتباه تصور می‌کنند که تماس آب با لنزها مشکلی ایجاد نمی‌کند، واقعیت کاملاً متفاوت است. دوش گرفتن با لنز می‌تواند یکی از عوامل اصلی در بروز عفونت های چشمی شدید باشد. دلیل این موضوع به ساختار میکروبی و شیمیایی آب باز می‌گردد. آب لوله کشی، هرچند برای آشامیدن تصفیه شده باشد، همچنان حاوی میکروارگانیسم هایی است که می‌توانند هنگام تماس با لنز و چشم باعث آسیب شوند.
زمانی که لنزهای تماسی در چشم قرار دارند، مانند یک اسفنج عمل کرده و هرگونه آلودگی را جذب می‌کنند. تماس مستقیم آب با لنز نه تنها می‌تواند باعث جابه‌جایی آن در چشم شود، بلکه ترکیب آب با باکتری ها و پارازیت ها می‌تواند به سطح چشم منتقل شده و به قرنیه بچسبد. یکی دیگر از خطرات اصلی، کاهش خاصیت ضد عفونی کنندگی محلول لنز هنگام تماس با آب است. یعنی اگر شما بعد از دوش گرفتن، لنز را بدون شست و شو استفاده کنید، عملاً میکروب ها را مستقیماً به چشم وارد کرده‌اید. از سوی دیگر، رطوبت و بخار حمام نیز محیطی مناسب برای رشد باکتری بر روی لنز فراهم می‌کند.
این موضوع به ویژه در مورد لنزهای رنگی نیز اهمیت دارد، چرا که بسیاری از افراد تنها به جنبه ظاهری آن توجه می‌کنند و نکات بهداشتی را رعایت نمی‌کنند. خطرات و عوارض لنز رنگی برای چشم می‌تواند شامل عفونت های قرنیه، التهاب ملتحمه، خشکی شدید چشم و در مواردی حتی کاهش بینایی باشد، به خصوص اگر این لنزها به صورت طولانی مدت یا در شرایط نامناسب مانند حمام رفتن مورد استفاده قرار گیرند.
چرا باید دوش گرفتن با لنز های تماسی را انجام ندهیم؟
ابتلا به کراتیت آکانتامبا یک آسیب چشمی در اثر دوش گرفتن با لنز
یکی از جدی ترین بیماری هایی که می تواند در اثر دوش گرفتن با لنز ایجاد شود، کراتیت آکانتامبا است. این بیماری نادر اما بسیار خطرناک، توسط یک آمیب تک سلولی به نام آکانتامبا ایجاد می شود که در آب لوله کشی، استخرها، دریاچه ها و حتی خاک یافت می شود. زمانی که فرد با لنز در چشم خود وارد دوش، استخر یا حتی دریا می شود، این آمیب می تواند به لنز بچسبد و سپس به سطح قرنیه منتقل شود. قرنیه که در این شرایط به دلیل حضور لنز در حالتی حساس قرار دارد، مستعد ورود و نفوذ آمیب می شود.
نتیجه این امر ممکن است ایجاد زخم های عمیق، التهاب شدید، درد طاقت فرسا و حتی از دست دادن بینایی باشد. نکته خطرناک تر این است که کراتیت آکانتامبا ممکن است در ابتدا تنها با علائم خفیفی همراه باشد و به اشتباه به عنوان حساسیت یا خستگی چشم تشخیص داده شود. با گذشت زمان، اگر درمان نشود، این بیماری می تواند پیشرفت کرده و مشکلات جدی تری را پدید آورد.
علائم اولیه بیماری کراتیت آکانتامبا که از دوش گرفتن با لنز ایجاد میشه
تشخیص زود هنگام کراتیت آکانتامبا نقش حیاتی در درمان موفق آن دارد. علائم اولیه ای که ممکن است پس از دوش گرفتن با لنز ظاهر شوند، شامل موارد زیر هستند:
- احساس سوزش شدید یا درد غیرمعمول در چشم
- قرمزی چشم که با شست وشوی ساده بهبود نمی یابد
- افزایش اشک ریزی یا خشکی بیش ازحد
- تاری دید و کاهش وضوح بصری
- حساسیت شدید به نور (فتوفوبیا)
- احساس وجود جسم خارجی در چشم که با پلک زدن برطرف نمی شود
در صورت مشاهده هر یک از این علائم، به خصوص پس از تماس لنز با آب، مراجعه فوری به چشم پزشک توصیه می شود. تأخیر در درمان این بیماری می تواند منجر به جراحی قرنیه و حتی پیوند چشم شود.
چسبیدن لنز به سطح چشم
یکی دیگر از عوارض شایع دوش گرفتن با لنز، چسبیدن لنز به قرنیه است. هنگامی که آب با لنز تماس پیدا می‌کند، تغییراتی در بافت و ساختار لنز ایجاد می‌شود که باعث خشک شدن یا تغییر شکل آن می‌گردد. این فرآیند می‌تواند منجر به چسبیدن لنز به سطح چشم شود که جدا کردن آن بدون آسیب بسیار دشوار خواهد بود. در مواردی، افراد سعی می‌کنند لنز را به زور از چشم خارج کنند که این کار می‌تواند به سطح قرنیه خراش وارد کرده و زمینه‌ساز عفونت شود.
این مسئله در برخی لنزهای خاص، مانند لنز اسکلرال که سطح بیشتری از چشم را می‌پوشانند نیز اهمیت ویژه ای دارد؛ زیرا در صورت چسبیدن یا گیر کردن، خارج سازی آن ها به مراتب دشوارتر و پر ریسک تر خواهد بود. همچنین اگر لنز در حین دوش گرفتن جابه‌جا شود یا پشت پلک گیر کند، نه تنها دید فرد مختل می‌شود بلکه احتمال تحریک و التهاب چشم نیز افزایش می‌یابد. برای پیشگیری از چنین وضعیتی، توصیه می‌شود پیش از استحمام یا شست‌وشوی صورت، لنز از چشم خارج شود تا از تماس احتمالی با آب جلوگیری شود.
چه راه حل هایی لازم است تا با لنز دوش نگیریم؟!
برای پیشگیری از خطرات ناشی از دوش گرفتن با لنز، چند راهکار ساده اما مؤثر وجود دارد که با رعایت آن ها می توانید سلامت چشم خود را حفظ کنید:
- عادت کنید همیشه قبل از حمام یا دوش گرفتن، لنز را خارج کنید. حتی اگر دوش سریع است یا چشمانتان بسته باشد، احتمال تماس غیرمستقیم آب با لنز بسیار بالاست.
- در محیط هایی مانند استخر، سونا یا جکوزی هرگز از لنز استفاده نکنید. حتی لنز های طبی نرم هم در برابر میکروارگانیسم ها مقاوم نیستند.
- در صورت نیاز به اصلاح بینایی در حمام، از عینک ضدآب استفاده کنید. این عینک ها علاوه بر حفظ بینایی، از ورود آب به چشم نیز جلوگیری می کنند.
- پس از شست وشوی صورت، پیش از گذاشتن لنز، از خشک شدن کامل دست ها و پلک ها مطمئن شوید. رطوبت می تواند باعث لغزش یا آلودگی لنز شود.
- همیشه از محلول های ضدعفونی کننده معتبر و توصیه شده توسط پزشک استفاده کنید. نگهداری صحیح لنز در شب، مهم ترین بخش مراقبت روزانه است.
با رعایت این نکات ساده می توان به طور مؤثری از آسیب هایی که در نتیجه دوش گرفتن با لنز ایجاد می شوند، پیشگیری کرد.
آیا با لنز های تماسی می توان صورت خود را شست؟
این سؤال رایجی است که بسیاری از کاربران لنز از خود می پرسند. واقعیت این است که شستن صورت با لنز در چشم نیز همانند دوش گرفتن با لنز، ریسک بالایی دارد. هرچند ممکن است حجم آب کمتری وارد چشم شود، اما خطر وجود دارد. زمانی که صورت شسته می شود، احتمال دارد آب حاوی صابون، شامپو یا مواد شیمیایی به چشم وارد شود.
این مواد می توانند به لنز چسبیده و باعث تحریک چشم شوند. از سوی دیگر، آب شهری همچنان حاوی میکروارگانیسم هایی است که می توانند به لنز منتقل شوند و خطراتی مشابه دوش گرفتن ایجاد کنند. اگر به ناچار باید صورت خود را در حالی که لنز دارید بشویید، نکات زیر را رعایت کنید:
- از آب بسیار کم استفاده کنید و از پاشیدن مستقیم آب به صورت خودداری کنید.
- چشمانتان را در هنگام شست وشو ببندید و لنز را پس از آن بررسی کنید.
- در صورت بروز هرگونه سوزش یا احساس ناراحتی، لنز را خارج و با محلول ضدعفونی کننده شست وشو دهید.
با این حال، بهترین روش این است که برای اطمینان کامل، صورت را پیش از گذاشتن لنز بشویید یا بعد از برداشتن لنز این کار را انجام دهید.
آیا با لنز های تماسی می توان صورت خود را شست؟
سخن پایانی
دوش گرفتن با لنز یکی از پرخطرترین عادات اشتباهی است که ممکن است بسیاری از کاربران لنز مرتکب شوند. اگرچه در ظاهر ممکن است بی ضرر باشد، اما خطراتی چون کراتیت آکانتامبا، التهاب قرنیه، چسبیدن لنز به چشم و عفونت های شدید می توانند از پیامدهای آن باشند.
با رعایت چند نکته ساده مانند برداشتن لنز قبل از حمام، استفاده نکردن از لنز در محیط های مرطوب و استفاده صحیح از محلول های شست وشو، می توان از بروز مشکلات جبران ناپذیر جلوگیری کرد. سلامت چشم نعمت بزرگی است که تنها با مراقبت درست از آن می توان بهره مند ماند.
سوالات متداول حمام رفتن و دوش گرفتن با لنز
آیا لنزهای طبی هم با دوش گرفتن آسیب می بینند؟
بله، نوع لنز تفاوتی ندارد. هر لنزی که با آب تماس داشته باشد ممکن است آلوده شده و باعث عفونت شود.
اگر به اشتباه با لنز دوش بگیریم، چه باید کرد؟
لنز را فوراً خارج کنید، با محلول ضدعفونی کننده شست وشو دهید و در صورت بروز علائم مانند سوزش، قرمزی یا تاری دید، حتماً به پزشک مراجعه کنید.
استفاده از لنزهای روزانه در حمام امن تر است؟
خیر، حتی لنزهای یکبار مصرف روزانه نیز در برابر آلودگی آب محافظ نیستند و باید پیش از دوش گرفتن برداشته شوند.